Εμμονη με το φαγητο

Σκεφτείτε το μικρό παιδί που οι γονείς του λένε “δεν χορταίνει με τίποτα”. Την ώρα που τρώει λέει “θέλω κι άλλο” και ασχολείται με το επόμενο γεύμα πριν ακόμη τελειώσει το προηγούμενο. Όταν τρώει μακαρόνια “γλύφει το πιάτο” και βρίσκει πάντα τρόπο για να τσιμπολογήσει, ειδικά όταν είναι αναστατωμένο, αγχωμένο ή βαριέται. 

Τι συμβαίνει με αυτό τα παιδί; Γεννήθηκε “λαίμαργο”; Ή μήπως η “μεγάλη” του όρεξη “παρεξηγήθηκε” και οι γονείς άρχισαν να εφαρμόζουν περιορισμούς; 

Η κλινική εμπειρία έχει δείξει, ότι η παιδική παχυσαρκία είναι συχνά μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία

Η πρόβλεψη της παχυσαρκίας ενός παιδιού τρομάζει τους γονείς. Αν οι γονείς πιστεύουν ότι ένα παιδί έχει “μεγάλη” όρεξη  ή κάποιος τους πει ότι “έχει παραπάνω κιλά” ή απλά αν το παιδί είναι μεγαλόσωμο, αρχίζουν να περιορίζουν το φαγητό του. Αυτομάτως το παιδί αρχίζει να ασχολείται με το φαγητό ώστε να εξασφαλίσει ότι θα φάει όσο θέλει. Έτσι αναπτύσσεται μια αρνητική δυναμική σίτισης μεταξύ γονέα-παιδιού που σύντομα μετατρέπεται σε φαύλο κύκλο. Καθώς ο γονέας γίνεται ολοένα και πιο περιοριστικός, το παιδί γίνεται ολοένα και πιο προσηλωμένο στο φαγητό. Τότε το βάρος του παιδιού μπορεί να επιταχυνθεί πέραν του φυσιολογικού.

Μια ανασκόπηση από τη Βρετανία που έγινε το 2021 με πάνω από 1.000 μελέτες, συσχέτισε το ΔΜΣ του παιδιού με τη συνεχή ενασχόληση με το φαγητό και με τη συναισθηματική κατανάλωση τροφής, δύο συμπεριφορές που προκαλούνται στο παιδί από την περιοριστική σίτιση. Μια άλλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα βρέφη ενός έτους των οποίων οι γονείς τα χαρακτηρίζαν ως “λαίμαργα”, έτειναν να παχαίνουν και να τρώνε περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Ακόμη, μια βρετανική-ολλανδική μελέτη συσχέτισε τις διατροφικές διαταραχές των εφήβων με την πίεση των γονέων για υγιεινό φαγητό και τον περιορισμό με στόχο τον έλεγχο του βάρους κατά την προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία.

Τι κάνουμε όταν ένα παιδί έχει ήδη αποκτήσει «εμμονή με το φαγητό»;

Το πρώτο βήμα είναι να αποσαφηνίσουμε τι προκάλεσε την εμμονή. Ποιες συμπεριφορές των γονέων έχουν υπονομεύσει την ικανότητα του παιδιού να ρυθμίζει την πρόσληψη τροφής; Πολλές φορές ο περιορισμός είναι δυσδιάκριτος: αρνητικά σχόλια για τα γλυκά, κοιτάγματα με νόημα μεταξύ των γονέων όταν το παιδί τρώει πολύ, ενθάρρυνση για να φάει τροφές με χαμηλές θερμίδες. Όταν οι αρνητικές συμπεριφορές εντοπιστούν θα πρέπει άμεσα να διακοπούν. Το επόμενο βήμα είναι οι γονείς να γίνουν σχολαστικοί με τη διατήρηση της δομής της διατροφής (πρόγραμμα γευμάτων και καθιστά σνακ) και να αρχίσουν να δείχνουν εμπιστοσύνη στο παιδί να τρώει όσο θέλει στο πλαίσιο αυτών. Τρίτο βήμα είναι να αρχίσουν να συμπεριλαμβάνουν σε τακτική βάση «απαγορευμένο» φαγητό, ώστε να χάσει την «ιδιαίτερη» αξία του για το παιδί.

Όταν οι γονείς κάνουν τα παραπάνω με συνέπεια και για αρκετό καιρό, η κλινική εμπειρία έχει αποδείξει ότι η προσήλωση υποχωρεί και το παιδί αρχίζει να τρώει λιγότερο φυσιολογικά. Το παιδί πλέον δεν χρειάζεται να “αγωνιστεί” για να εξασφαλίσει το φαγητό του, ούτε τρώει απλά και μόνο επειδή μπορεί. Ανακτά την αυτορρύθμιση του και τρώει σύμφωνα με την πείνα και την όρεξη του. Η αυτορρύθμιση του επιτρέπει να επανέλθει στο φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης και με τον καιρό να μετακινηθεί σε χαμηλότερες καμπύλες όπως συμβαίνει στα περισσότερα παιδιά καθώς μεγαλώνουν.