Ο κανονας της μιας μπουκιας

Πρόσφατα μια μητέρα μου διηγήθηκε μια ιστορία από την παιδική της ηλικία. Θυμόταν ότι δεν της επιτρεπόταν να σηκωθεί από το τραπέζι αν δεν έπαιρνε «μια μπουκιά» από τα φασολάκια. Καθόταν πεισματικά, πολλές φορές ακόμα κι όταν όλοι οι υπόλοιποι είχαν τελειώσει το φαγητό. Θυμάται μάλιστα όταν μια φορά η μαμά της σηκώθηκε να καθαρίσει και εκείνη προσπάθησε να γυρίσει κρυφά τη “μισητή” μπουκιά πίσω στη πιατέλα, ο μεγαλύτερος αδερφός της την «κάρφωσε».

Η πίεση για να δοκιμάσει, όχι μόνο δεν την έκανε να αγαπήσει τα φασολάκια, αλλά ενίσχυσε την άρνησή της απέναντι σε αυτό το φαγητό, το οποίο δεν τρώει ούτε και σήμερα. 

Τι είναι ο κανόνας της μιας μπουκιάς

Ακούω από πολλούς γονείς με πολύ διαφορετικά στυλ σίτισης, να εφαρμόζουν τον κανόνα της μιας μπουκιάς. Η ιδέα είναι απλή: ζητούν από το παιδί να δοκιμάσει μια μπουκιά από ένα φαγητό που δεν γνωρίζει ή αποφεύγει. Αν δεν του αρέσει, δεν χρειάζεται να φάει άλλο. Θεωρητικά, αυτό προσφέρει ισορροπία: το παιδί έχει μια ευκαιρία να γευτεί το φαγητό χωρίς να πιεστεί να καταναλώσει ολόκληρη τη μερίδα.

Μάλιστα, αρκετοί γονείς αναφέρουν ότι με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά τους γνώρισαν νέες γεύσεις και έμαθαν να αποδέχονται περισσότερα φαγητά.

Όμως δεν δουλεύει πάντα

Ένα ζευγάρι μου είχε αναφέρει ότι το μεγαλύτερο παιδί τους δοκίμαζε με χαρά άγνωστα φαγητά όταν του το ζητούσαν – καμιά φορά μάλιστα έτρωγε δύο ή τρεις μπουκιές πριν βγάλει την ετυμηγορία του.

Ύστερα ήρθε το δεύτερο παιδί. Ως νήπιο, αρνιόταν να φάει για μέρες ακόμη και φαγητά που όλοι ήξεραν ότι του άρεσαν. Το να του ζητούν να δοκιμάσει «απλώς μια μπουκιά» έθιγε την ανεξαρτησία του, το έβαζε αμέσως σε άμυνα, χαλούσε τη διάθεση στο τραπέζι, τον έκανε να πεισμώνει ακόμη περισσότερο και τους έφερνε όλους στα όρια τους.

Η εμπειρία δείχνει ότι δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια. Για κάποια παιδιά, η «μία μπουκιά» είναι αθώα. Για άλλα όμως:

• μετατρέπεται σε αντίδραση στην πίεση,

• γίνεται αφορμή για πεισματική άρνηση,

• ξυπνά τον φόβο ότι θα τα αναγκάσουν να φάνε κάτι που τα αηδιάζει.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ένταση στο τραπέζι μεγαλώνει, η σχέση με το φαγητό επιβαρύνεται, και το παιδί απομακρύνεται ακόμα περισσότερο από το να μάθει να τρώει ποικιλία τροφών με αποτέλεσμα την επιλεκτική διατροφή (picky eating). 

Πως μαθαίνουν πραγματικά τα παιδιά να τρώνε

Η έρευνα αλλά και η κλινική εμπειρία δείχνουν ότι τα παιδιά δεν μαθαίνουν μέσα από πίεση, διαπραγμάτευση ή εκβιασμούς. Μαθαίνουν μέσα από θετικές εμπειρίες με το φαγητό:

• Όταν βλέπουν τους γονείς να απολαμβάνουν το ίδιο φαγητό.

• Όταν το φαγητό σερβίρεται χωρίς σχόλια ή παρατηρήσεις.

• Όταν έχουν τον χώρο να δοκιμάσουν με τον δικό τους ρυθμό, χωρίς να φοβούνται την κριτική.

Η επαναλαμβανόμενη, ήρεμη έκθεση σε μια τροφή αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες να γίνει αποδεκτή – όχι η πίεση για «μια μπουκιά».

Τι να κάνετε αν ο κανόνας της μιας μπουκιάς δεν δουλεύει στο παιδί σας

Αν βλέπετε ότι η τακτική αυτή φέρνει περισσότερη ένταση παρά αποτέλεσμα, είναι σημαντικό να θυμάστε: δεν φταίτε εσείς, ούτε το παιδί σας.

Κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό και τις δικές του ιδιαιτερότητες. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο να φάει μια μπουκιά φασολάκια σήμερα, είναι να χτίσει μια υγιή σχέση με το φαγητό και το οικογενειακό τραπέζι που θα τον συνοδεύει για χρόνια.

Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει μία λύση για όλα τα παιδιά

Ο κανόνας της μιας μπουκιάς μπορεί να είναι χρήσιμος σε κάποιες οικογένειες, αλλά δεν είναι καθολική λύση. Το πιο σημαντικό είναι να προσφέρετε θετικές εμπειρίες στο τραπέζι και να αποφύγετε την πίεση που τελικά κάνει το παιδί να αρνείται περισσότερο.

Και εδώ έρχεται η πραγματική πρόκληση: πως χτίζουμε ένα ήρεμο, λειτουργικό τραπέζι όπου το παιδί δοκιμάζει νέες τροφές χωρίς μάχες και άγχος;

Αν αυτό είναι που επιθυμείτε τότε διαβάστε περισσότερα για το πως μπορείτε να βρείτε εξειδικευμένη καθοδήγηση για τη διατροφική εξέλιξη του παιδιού σας μέσα από το πρόγραμμα Restart Kids.