Διατροφικες παραξενιες

Τα μικρά παιδιά είναι απίστευτα. Τη μια μέρα καταπιάνονται με κάτι, σχεδόν μανιακά, και την άλλη στιγμή δεν θέλουν ούτε να ακούσουν γι’ αυτό. Έτσι συμπεριφέρονται και ως προς το φαγητό. 

Έρχεται λοιπόν μια μέρα, στις περισσότερες οικογένειες, που το παιδί (συνήθως μεταξύ 1-4 ετών) αρνείται να φάει κάτι που έτρωγε μέχρι πρόσφατα ή δεν θέλει με τίποτα να δοκιμάσει κάτι καινούριο. Αυτές οι συμπεριφορές σε παιδιά μεταβρεφικής ηλικίας χαρακτηρίζονται ως φυσιολογική επιλεκτικότητα. Όμως, οι περισσότεροι γονείς δεν είναι προετοιμασμένοι για αυτό. Την ίδια στιγμή, πληροφόρηση γύρω από την παιδική διατροφή από το internet και τα social media, είναι υπερβολική και παραπλανητική, οι παιδιατρικές διατροφικές οδηγίες περιλαμβάνουν συστάσεις για συγκεκριμένες ποσότητες και αναλογίες τροφίμων και μιλούν για 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα. Στην πράξη όμως τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.

Ένα είναι σίγουρο: τα παιδιά από τη μέρα που θα γεννηθούν θέλουν να φάνε και να μεγαλώσουν

Το να μάθει ένα παιδί να τρώει ποικιλία γεύσεων και υφών είναι μια διαδικασία που παίρνει μερικά χρόνια. Επίσης κάθε παιδί έχει διαφορετικές ανάγκες σε ποσότητα τροφής και οι διαφορές από παιδί σε παιδί φτάνουν ακόμη και το 40%. Όσοι γονείς το αντιλαμβάνονται αυτό, καταφέρνουν να παρέχουν ένα ασφαλές, ήρεμο και υποστηρικτικό πλαίσιο φαγητού και τότε όλα πάνε καλά. Η φυσιολογική επιλεκτικότητα ξεπερνιέται και το παιδί σταδιακά μαθαίνει να τρώει ότι τρώνε και εκείνοι.

Οι κακές πρακτικές σίτισης οδηγούν στην επιλεκτική διατροφή

Υπάρχουν παράγοντες που καθυστερούν την εξοικείωση των παιδιών με το φαγητό όπως είναι η έλλειψη σταθερού προγράμματος διατροφής, η ανεπάρκεια οικογενειακών γευμάτων αλλά και οι συστηματικές παρεμβάσεις των γονέων με στόχο να κατευθύνουν την πρόσληψη και την όρεξη του παιδιού. Οι παράγοντες αυτοί συχνά συνυπάρχουν και οδηγούν σε μια δύσκολη και αρνητική κατάσταση που ονομάζεται επιλεκτική διατροφή. 

Επιλεκτική διατροφή δεν είναι μόνο η άρνηση του παιδιού να δοκιμάσει και να φάει ποικιλία τροφίμων. Είναι μια ολόκληρη αρνητική δυναμική στη σίτιση που χαρακτηρίζεται από διαπραγματεύσεις, παρακάλια, δωροδοκίες, εξηγήσεις, κυνηγητό, παιχνίδι, τάισμα με το ζόρυ. Η πίεση για “να φάει το παιδί” είναι ύπουλη και συχνά οι γονείς τη μπερδεύουν με τη φροντίδα. Το παιδί από την πλευρά του εκδηλώνει έντονα τη δυσαρέσκεια του όταν το φαγητό δεν είναι αυτό που θέλει, με φωνές, κλάμματα και tantrums. Όταν η επιλεκτική διατροφή δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως οδηγεί το παιδί σε διατροφικές ελλείψεις και διαταραγμένη σχέση με την τροφή. Μια ακραία μορφή της επιλεκτικής διατροφής είναι η διαραταχή ARFID (Avoidant Restrictive Food Intake Disorder). 

Τι να «ταΐσουμε» ένα παιδί με διατροφικές παραξενιές

Αυτή είναι η ερώτηση του εκατομμυρίου.

Για όσους γονείς έχουν ένα παιδί που «δεν τρώει», το μενού είναι ένας μόνιμος πονοκέφαλος, ενώ συχνά προκειμένου να γλιτώσουν γκρίνιες και εντάσεις το περιορίζουν στα λίγα φαγητά που ξέρουν ότι τρώει, ακόμη και αν κάποιες φορές δεν τρώει ούτε αυτά. Ωστόσο, το περιεχόμενο της οικογενειακής διατροφής είναι ευθύνη των γονέων και θα πρέπει κατά κύριο λόγο να ακολουθεί τις δικές τους προτιμήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν λαμβάνουν καθόλου υπόψιν τις διατροφικές προτιμήσεις του παιδιού ή την ηλικία του. Όμως, καθώς οι προτιμήσεις του παιδιού αλλάζουν συνεχώς δεν είναι λογικό να βασίζουν το οικογενειακό μενού σε αυτές. Επιπλέον, προσφέροντας στο παιδί μόνο ότι ζητά κάθε φορά, σαμποτάρουν την εξέλιξη του. Αυτό που θα πρέπει όλοι οι γονείς να θυμούνται είναι ότι δεν είναι ο ρόλος τους να κάνουν το παιδί τους να φάει. Αλλά να το βοηθήσουν να αποκτήσει αυτονομία και αυτοπεποίθηση με το φαγητό. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει οι γονείς να εμπιστευτούν το παιδί ότι μπορεί να τα καταφέρει.